Zielone Czechowice-Dziedzice

Gmina pełna zieleni

Czechowice-Dziedzice to prawdziwie ZIELONA GMINA! Szacuje się, że 40% powierzchni gminy zajmują tereny rolne m.in. pastwiska, łąki, sady oraz pola uprawne i gospodarstwa ogrodnicze. Duży udział, bo około 16% stanowią lasy (największe kompleksy w okolicach Zabrzega, Świerkowic i Podraja). Wśród zbiorowisk leśnych dominują bory sosnowe (bagienny bór trzcinnikowy, śródlądowy bór wilgotny, bór bagienny), bory mieszane, grądy (dominacja dębu i grab), lasy łęgowe (na terenach podmokłych), łęgi topolowo-wierzbowe oraz zarośla wierzbowe (wikliny nadrzeczne). Ważnym elementem przyrodniczym jest również zieleń sródmiejska (parki, zieleńce, zieleń osiedlowa, ogrody, obszary i obiekty sportowo-rekreacyjne, cmentarze, zieleń przykościelna oraz zieleń izolacyjna), która jest stale poszerzana. Tylko w 2022 roku do użytku oddano dwa nowe parki – Park Świętej Barbary oraz Park Szwajcarska Dolina.

Miejscami cennymi przyrodniczo, zlokalizowanymi na terenie gminy są m.in. rezerwat Rotuz, remiza leśna Bażaniec, remiza leśna Podraj, wspomniane pozostałe kompleksy leśne, użytek ekologiczny Czechowicka Dolina Jaskrów, Dolina Potoku Czechowickiego oraz obszar NATURA 2000 PLB240001 DOLINA GÓRNEJ WISŁY. W bezpośrednim sąsiedztwie gminy leży obszar NATURA 2000 PLH 240039 Zbiornik Goczałkowicki – Ujście Wisły i Bajerki. Na terenie gminy znajduje się ponad 20 pomników przyrody, m.in. dęby szypułkowe czy lipy drobnolistne. Ciekawym historycznie miejscem jest – będąca również pomnikiem przyrody – aleja lip drobnolistnych rosnących przy ul. M. Kopernika na terenie kompleksu Centrum Edukacji Ekologicznej. Aleja w przeszłości wyznaczała drogę do kościoła pw. Św. Katarzyny, a lipy tradycyjnie cięte są w charakterystyczne kandelabry.

Rezerwat torfowiskowy „Rotuz” utworzony w 1966 roku na terenie sołectwa Zabrzeg i gminy Chybie jest jedynym rezerwatem torfowiskowym na terenie województwa śląskiego. Obejmuje on obszar torfowisk śródleśnych i lasu o powierzchni około 40,63 ha, z czego na terenie gminy Czechowice-Dziedzice znajduje się około 10,4 ha. Poza bardzo cennymi przyrodniczo torfowiskami występują tutaj rzadkie i chronione rośliny np. rosiczka okrągłolistna czy żurawina błotna oraz bardzo rzadkie mszaki.

 

Zielone wyspy i wiaty oraz ogrody deszczowe

Ważnym elementem zielono-niebieskiego czechowickiego projektu jest utworzenie tzw. zielonych wysp, czyli zupełnie nowych, zadrzewionych terenów. Do obsadzenia drzewami rodzimych gatunków wytypowanych zostało sześć gminnych działek, o łącznej powierzchni prawie 4 hektarów (przyległych do DK 1 oraz ulic: Cmentarnej, Wierzbowej, Wodnej, Starowiejskiej i Świerkowickiej), na których posadzonych zostanie ponad dwa tysiące nowych drzew. Zielone wyspy powstają na terenach wyłączonych z jakiejkolwiek działalności, więc posadzone na nich drzewa mają szansę dożyć tam sędziwego wieku.

W ramach projektu „norweskiego” w Czechowicach-Dziedzicach powstaną również zielone wiaty autobusowe, w których ściany wkomponowana zostanie roślinność. Jedna z wiat, która powstanie przy Centrum Edukacji Ekologicznej, ma ponadto pełnić funkcje edukacyjne, które pozwolą każdemu odwiedzającemu kompleks zobaczyć i zrozumieć, na czym polega retencja wody deszczowej przez zielone dachy i fasady oraz tzw. ogrody deszczowe w gruncie i… w pojemnikach. O innych metodach zwiększania retencji wody deszczowej będzie można się dowiedzieć w samym CEE, na którego terenie już teraz retencjonuje się wodę w Dolinie Potoku Czechowickiego, gdzie wciąż rozbudowywany jest system pokazowych piętrzeń i rozlewisk wody opadowej z odpowiednio dobraną roślinnością, pełniący funkcje retencyjne, absorpcyjne i infiltracyjne. Jest on ściśle powiązany z promocją i ochroną lokalnej bioróżnorodności oraz – przede wszystkim – działaniami edukacyjnymi. W ramach projektu „norweskiego”, dodatkowo planuje się tu powstanie m.in. ogrodu deszczowego. Będzie tu można zobaczyć, jak skutecznie „łapać” i umiejętnie zagospodarowywać wodę deszczową, a oprócz wiedzy, na warsztatach organizowanych przez CEE mieszkańcy będą mogli posiąść umiejętności m.in. w zakresie zakładania przydomowych ogrodów deszczowych i łąk kwietnych oraz budowania naturalistycznych stawów retencyjnych, infiltracyjnych niecek retencyjnych czy roślinnych wysp filtracyjnych.

Ogród deszczowy to rodzaj terenu zielonego – gromadzący, filtrujący i przetrzymujący wodę w środowisku. Wychwytuje on zanieczyszczenia znajdujące się w deszczówce, a następnie odprowadza ją dalej do gruntu. Dzięki specjalnie przygotowanemu podłożu oraz roślinności działa jak gąbka, absorbując i powoli uwalniając wodę. Dzięki temu mniejsze ilości wody spływają z dachów, jezdni czy chodników wprost do kanalizacji, zapobiegając piętrzeniu wody opadowej w rzekach i podtopieniom oraz zmniejszając negatywne dla ludzi skutki burz i nawałnic. Rolę swoistych filtrów w ogrodzie deszczowym pełnią specjalnie dobrane gatunki roślin, zwane hydrofitami. Po pierwsze, ich system korzeniowy lub kłącza przechwytują i zatrzymują zanieczyszczenia zawarte w wodzie, często przy okazji ją oczyszczając, a po drugie, rośliny te cechuje odporność na okresowe zalewanie oraz przesuszenie. Rodzime gatunki odpowiednie do ogrodów deszczowych to na przykład turzyce, kosaćce, krwawnica pospolita, rdest wężownik, niezapominajka błotna czy paprocie, m.in. długosz królewski i wietlica samicza.

JZ i PM, CEE/UM

 

Zielono-niebieska Gmina Czechowice-Dziedzice | fot. Paweł Młodkowski

Czy wiesz, że…

Rola zieleni w środowisku miejskim jest nieoceniona. Roślinność wpływa pozytywnie na samopoczucie mieszkańców, tworzy atrakcyjne wizualnie i sprzyjające rekreacji przestrzenie miejskie, oczyszcza powietrze z zanieczyszczeń, obniża lokalną temperaturę, poprawia wilgotność oraz co najważniejsze – zatrzymuje wodę opadową. Zatrzymanie wody opadowej w śródmiejskim krajobrazie spowalnia jej odpływ do kanalizacji i ma szereg innych korzyści – zmniejsza podtopienia, nawadnia tereny zieleni, minimalizuje efekt suszy, poprawia bioróżnorodność i lokalny mikroklimat, a także zmniejsza efekty wyspy ciepła w mieście.

Wykorzystując naturalne zdolności retencyjne roślinności w centrum miast można znacząco usprawnić system gospodarowania wodą deszczową i zapobiegać podtopieniom i innym niszczycielskim skutkom nawalnych deszczów. Biologicznie czynny obszar zielony jest w stanie skutecznie absorbować wodę deszczową, dlatego warto wspólnie działać na rzecz zwiększenia roli zieleni w mieście oraz tworzeniu przyjaznych środowisku i społeczeństwu przestrzeni publicznych z aktywnym systemem zatrzymywania wody!

Burmistrz Czechowic-Dziedzic Marian Błachut i Przewodniczący INTBAU Norge Arne Sødal
Skip to content